با کاهش دما در طی روزهای جاری عملا وارد فصل سرما شده ایم و سرما   به سختی به هر كس ضربه می زند! در حالی كه فصل سرما یادآور آنفلوآنزا برای بسیاری از ما است، نباید از خشکی پوست غافل شویم. در اینجا ما نگاهی به چشمانداز چگونگی ایجاد خشکی پوست می کنیم و به بیان راه های از بین بردن آن و داشتن پوستی سالم می پردازیم. با بروز سرما و استفاده از وسایل گرمازا، رطوبت پوست کاهش پیدا می‌کند و نهایتاً به خشکی،‌ خارش و ترک خوردن پوست می‌انجامد. این مسئله به خصوص در افرادی که زمینه آلرژی دارند شایع‌تر است. خشکی پوست در قسمت‌های مختلفی از بدن مثل دست‌ها، پاها، ساق پا و شکم دیده می‌شود. برای جلوگیری از بروز چین و چروک پوست که از عوارض خشکی آن است، بهتر است با روش‌های علمی‌مراقبت از پوست خشک و خشکی پوست آشنا شویم.

دلایل خشکی پوست

عوامل متعددی وجود دارند که می توانند باعث خشکی پوست شوند، بعضی از آنها فصلی نیستند. به عنوان مثال، ممکن است به علت شرایطی مانند پسوریازیس یا به علت نوع خاصی از صابون، دارو یا حتی لباس باشد. به طور کلی عوامل زیر از مهم ترین علت های خشکی پوست هستند:
 

1- سن :  افزایش سن و ورود به دوره سالمندی یکی از شایع ترین علل پوست خشک است. با افزایش سن لایه سطحی پوست ( اپیدرم) نازکتر می شود و دیگر توانایی نگه داری آب پوست را مانند دوران جوانی ندارد! بسیاری از مردم در دهه 50 تا 60 سالگی خود، خشکی و چرک پوست را احساس می کنند.

2- آب و هوا : آب و هوا تاثیر زیادی بر روی پوست دارد. به طور کلی، پوست در زمستان به دلیل کاهش دما و رطوبت هوا و همچنین وزش باد های سرد، خشک می شود. از طرف دیگر در فصل سرما استفاده از وسایل گرمازا مانند بخاری، شومینه باعث از دست رفتن آب موجود در پوست بدن شده که به نوبه خود باعث خشکی پوست می شود.

3- نور خورشید: قرار گرفتن در معرض نور خورشید در هر آب و هوایی می تواند پوست را خشک کند. اشعه ماوراء بنفش (UV)، به زیر سطح پوست نفوذ می کند که علاوه بر خشکی، چین و چروک می دهد. گرمای نور خورشید با کاهش سطوح طبیعی روغن پوست، آن را خشک می کند.

4- صابون: صابون ها و مواد شوینده باعث ایجاد خشکی پوست می شوند. آنها مولکول های آب را در پوست احاطه کرده و هنگام شستشو آنها را از پوست خارج می کنند. یک قاعده کلی این است که صابون جامد آسیب بیشتری نسبت به صابون مایع به پوست میزند. از صابون های ملایمی که چربی به آنها اضافه شده است، استفاده کنید. بهترین صابون، صابونی است که بعد از استفاده از آن،  پوست نرم شود و هرگز خشک و سفت نگردد همچنین برخی از پاک کننده های مایع به رطوبت پوست کمک می کنند.

5- دارو:  داروهای خاصی وجود دارد که موجب خشکی پوست می شود که می توان به دیورتیک ها مانند هیدروکلروتیازید یا فوروزماید، تنظیم کننده های کلسترول مانند پرواستاتین و سیمواستاتین و داروهای جلوگیری از آکنه پوست مانند راکوتان اشاره کرد.

6-بیماری: بعضی بیماری ها و شرایط پوستی به دلایل مختلف باعث خشکی پوست می شوند. پوست خشک و پوسته پوسته شدن علائم مشخص دو بیماری پوستی: درماتیت آتوپیک و پسوریازیس است. سوء تغذیه، بیماری کلیوی و دیالیز می تواند باعث خشکی پوست شود زیرا می تواند پوست را از ویتامین های ضروری محروم کند.

علائم خشکی پوست

از علائم خشکی پوست می توان به قرمزی، خارش، پوسته پوسته شدن،‌ ترک خوردن، سفتی و خونریزی پوست اشاره کرد.

پیشگیری و درمان خشکی پوست

1- مرطوب کردن پوست:   انواع مختلفی از مرطوب کننده ها در بازار وجود دارد اما سعی کنید با مراجعه به پزشک یا مشاوره با دکتر داروساز، مرطوب کننده مناسب پوست خود را تهیه و یه طور منظم از آن استفاده نمایید. برای بعضی از فرآورده ها نیاز است که حداقل 4 هفته به طور منظم استفاده شوند تا اثر درمانی خود را بگذارند پس صبور باشید. زمانی از  مرطوب کننده استفاده  کنیدکه بیشترین اثر را داشته باشد، مثلا زمانی که پوست شما هنوز مرطوب است، از آن استفاده کنید تا به حفظ رطوبت پوست شما کمک کند. توجه داشته باشید که هر محصولی که ممکن است حاوی پارابن ها و مواد شیمیایی باشد، می تواند بیشتر به پوست شما آسیب برساند، پس سعی کنید از فرآورده های گیاهی فاقد پارابن استفاده کنید.

2- استفاده از کرم ضد آفتاب:  کرم ضد آفتاب فقط برای تابستان نیست! نباید فرض کنید با اتمام فصل تابستان پوست شما دیگر به کرم ضد آفتاب نیاز ندارد! به یاد داشته باشید که حتی نور خورشید در زمستان هم می تواند خطرناک باشد. اشعه ماوراء بنفش خورشید می تواند با عبور از لایه های سطحی پوست به آن آسب برساند هرچند در یک روز گرم نباشد! بنابراین با استفاده از ضدآفتاب مناسب این فصل از پوست خود مراقبت کنید. سعی کنید از ضدآفتاب های مایع و دارای آب بیشتر در این فصل استفاده کنید. برای انتخاب ضدآفتاب مناسب با پزشک یا دکتر داروساز خود مشورت کنید.

3- نوشیدن آب:  این فقط یک کلید برای حفظ پوست سالم نیست، بلکه برای اطمینان از اینکه شما سالم باقی می مانید. هر روز مقدار مناسب آب مصرف کنید، بنابراین سعی کنید 6-8 لیوان در روز آب بنوشید. این ممکن است زیاد به نظر برسد اما آسان تر از چیزی است که شما فکر می کنید!

4- استفاده از دستکش : پوست دستان نازک تر از پوست سایر مناطق بدن می باشد. علاوه بر آن، پوست دست دارای مقدار کمی غده چربی می باشد. بنابراین مشکل است که رطوبت را در دستانتان حفظ کرده و از خشکی دست بکاهید. برای محافظت دستانتان در محیط بیرون از دستکش استفاده کنید اما توجه کنید ه دستکش خیس و مرطوب در فصل سرما میتواند آسیب بیشتری به پوست شما بزند و باعث سوزش، پوست ترک خورده و حتی موجب بروز اگزما بشود.

5- اجتناب از حمام با آب داغ: با آب داغ، حمام نکنید. در حالی که ممکن است برای فرار از سرما به حمام با آب داغ رجوع کنید، می تواند به طور کامل به پوست شما آسیب برساند. آب داغ باعث از بین رفتن چربی های پوست می شود و باعث خشکی پوست می گردد. پس بهتر است خود را با آب ولرم بشویید و مدت زمان کمی در حمام باشید (15 دقیقه یا کمتر).
بعد از حمام کردن، پوست خود را خوب خشک کنید تا تمام رطوبت از پوستتان خارج نشود. بلافاصله بعد از آن، پوست خود را با استفاده از یک کرم، مرطوب کنید تا رطوبت در سطح سلول ها باقی بماند.

6- تغذیه مناسب: روزانه ۵ تا ۱۰ بار و یا حداقل با هر وعده غذایی از میوه‌ها و سبزیهای تازه استفاده کنید. استفاده از میوه‌هایی مثل موز و پرتقال برای درمان خشکی پوست بسیار مناسب است. مصرف متعادل انواع گوشت و فرآورده‌های شیری و تخم مرغ و ماهی، انواع مرکبات و خصوصاً انواع توت، کدو حلوایی ، هویج و گوجه فرنگی به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند. مصرف جوانه گندم و سبوس برنج و نخود فرنگی نیز موجب تامین ویتامین B1 و جلوگیری از خشکی پوست می‌شود.
کمبود پروتئین‌ها ، ویتامین C، کمبود روی، ویتامین A، و کمبود ویتامین B6 ، E ، B1 موجب ایجاد خشکی پوست می‌شود. برای تامین این ویتامین ها می تواندی از مکمل های دارویی مانند WELLMAN، PHARMATON, ZINC PLUS و دیگر مکمل های حاوی این ویتامین ها استفاده کنید.